Wydarzenia

Minister Kultury tworzy Zespół ds. ustalenia zasad udostępniania materiałów drukowanych niewidomym i niedowidzącym

W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego 20 września odbyło się spotkanie organizacyjne Zespołu ds. ustalenia zasad udostępniania materiałów drukowanych niewidomym i niedowidzącym. Utworzenie Zespołu jest  odpowiedzią Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek Polskiego Związku Niewidomych, Izby Wydawców Prasy oraz Polskiej Izby Książki, które wskazały potrzebę istnienia takiej grupy.

Wśród zadań jakimi ma zająć się Zespół znajdują się zdefiniowanie potrzeb osób niewidomych i niedowidzących w zakresie dostępu do materiałów drukowanych oraz zidentyfikowanie trudności, z jakimi muszą się zmagać osoby z dysfunkcją wzroku. Grupa będzie pracować nad opracowaniem mechanizmu, dzięki któremu z jednej strony dostęp do materiałów drukowanych dla osób niewidomych będzie łatwiejszy, z drugiej ryzyko naruszenia praw wydawców będzie zminimalizowane. Powołany Zespół będzie poszukiwać możliwych źródeł finansowania wytwarzania i dystrybucji formatów dostępnych dla osób niewidomych. Znalezienie rozwiązania tego problemu jest bardzo istotne, ponieważ stworzenie mechanizmu, o którym mowa, będzie wymagało nie tylko dużych nakładów pracy ale również znacznych nakładów finansowych. Członkowie Zespołu mają również pomóc resortowi kultury zebrać dane na temat tego, czy w naszym kraju zostały stworzone odpowiednie warunki do wdrożenia założeń porozumienia , które zostało zawarte w październiku 2010 roku pod auspicjami Komisji Europejskiej. Dotyczy ono dostępu do utworów drukowanych dla osób z upośledzeniami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem. Porozumienie to ustaliło również zasady dystrybucji utworów wśród osób niepełnosprawnych na poziomie europejskim, w tym w szczególności ustanowienie sieci zaufanych pośredników, których zadaniem jest identyfikacja beneficjentów,  przetwarzanie utworów do bezpiecznych formatów i dystrybucja formatów do beneficjentów.

Na spotkaniu Zespołu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego byli obecni reprezentanci wszystkich zainteresowanych stron, m.in. przedstawiciele Polskiego Związku Niewidomych, Polskiej Izby Książki, Izby Wydawców Prasy, Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich, Biblioteki Narodowej, Biura Pełnomocnika Ochrony Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
Uczestnicy wstępnie zidentyfikowali problemy, z którymi zmagają się osoby niewidome, chcące zapoznać się z drukowanymi materiałami.  Wskazali również kłopoty, z jakimi mogą spotkać się wydawcy próbujący ułatwić osobom niewidomym dostęp do publikacji.  Ponadto członkowie Zespołu poruszyli temat dotyczący możliwości utworzenia w Polsce sieci zaufanych pośredników, którzy w przyszłości mogliby zająć się dystrybucją materiałów w formatach dostępnych dla osób niepełnosprawnych.

Obecnie rozpowszechnianie prasy i książek wśród osób z wadami wzroku może następować na zasadzie komercyjnej oraz w ramach dozwolonego użytku przewidzianego w art. 33¹ Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Korzystanie w ramach wyjątku może następować  jeżeli odnosi się bezpośrednio do upośledzenia, nie ma zarobkowego charakteru i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia. Pomimo istnienia tych  regulacji nie więcej niż 5 proc. publikacji występuje w takich formatach, z których osoby niewidome lub niedowidzące mogą faktycznie dziś korzystać. Co więcej, osoby z dysfunkcjami wzroku nie mogą również swobodnie korzystać z pełnej oferty prasowej.